Regel 10: Wees precies in wat je zegt
Mini samenvatting
De wereld zoals wij die waarnemen bestaat niet uit objecten, maar uit dingen die wij gebruiken. We zien slechts een klein deel van wat ze zijn. Hun complexiteit blijft verborgen.
Pas als ze kapot of er iets mee is (of het nou je auto is of je relatie – Petersons voorbeelden van dit hoofdstuk) verschijnen ze als een object en besef je hoe weinig je ervan begrijpt.
Chaos ligt op de loer. Vaak zijn er eerste tekenen dat het mis zal gaan, maar deze negeren we omdat we te laf zijn of iets niet de moeite waard vinden.
Dat is pertinent onjuist. We moeten de zaken meteen – en precies – benoemen, zodat de chaos niet kan groeien en niet later explodeert en je leven ruïneert.
Spreek dus, en wees precies in wat je zegt, aldus Peterson.
Betekenisgevende dingen
Peterson gebruikt het voorbeeld van een laptop om aan te geven dat wat iets is grotendeels bepaald wordt door de wereld buiten het object zelf. Een laptop werkt omdat die aangesloten is via een voeding op een elektriciteitsnetwerk. Het bestaan is afhankelijk van de relatie ten opzichte van een geheel dat moet werken.
Die wereld als geheel is zo complex dat we hem nooit in totaliteit waarnemen, maar alleen onderdelen ervan in zoverre ze nuttig zijn voor ons (of ons juist in de weg zitten.):
We zien geen waardeloze gehelen om daar vervolgens betekenis aan toe te schrijven. We nemen de betekenis direct waar. We zien vloeren om op te lopen, en deuren om doorheen te duiken, en stoelen om op te zitten. Daarom vallen een zitzak en een boomstronk allemaal onder de laatste categorie, ook al hebben ze objectief gezien weinig gemeen. We zien stenen omdat we ermee kunnen gooien, en wolken omdat ze op ons kunnen regenen, en appels om te eten, en de auto’s van andere mensen waarvan we last hebben en die ons ergeren. We zien instrumenten en obstakels, geen objecten of dingen. Bovendien zien we instrumenten en obstakels op het ‘handige’ niveau van analyse waardoor ze nuttiger (of gevaarlijker) worden, gezien onze behoeftes, mogelijkheden en perceptuele beperkingen. De wereld onthult zichzelf aan ons als iets om te gebruiken en iets om doorheen te navigeren – niet als iets wat louter is.
Niet alleen objecten verschijnen aan ons als betekenisgevende zaken die de grenzen van ons lijf verleggen, ook mensen, fictief of werkelijk, hebben een bepaalde waarde voor ons. Ook groepen kunnen dat hebben, bijvoorbeeld tijdens het kijken van een sportwedstrijd. En voor sommigen wordt dit zelfs uitgebreid tot het niveau van een land.
Het is wellicht interessant dit idee te vergelijken met het stoïcijnse idee van concentrische cirkels, het meest bekend uit het werk van de filosoof Hierocles.
Peterson maakt hierna een bekend fenomenologisch punt in navolging van onder andere de Duitse filosoof Martin Heidegger (die hij hier niet expliciet noemt): we beschouwen iets zoals een auto in eerste instantie niet eens als een object, maar slechts als een functioneel middel. Pas als het niet werkt of om een andere reden problematisch is verschijnt het als een object aan ons. Op dat moment wordt het ook de complexiteit zichtbaar van de auto en hoe weinig we ervan begrijpen.
In een dergelijke mini-crisis beseffen we dat we met een lage resolutie beeld van allerlei zaken rondlopen, zoals een auto. We hebben anderen, experts nodig, die er meer vanaf weten:
Dan maakt de complexere wereld, die er altijd was, onzichtbaar en gemakshalve genegeerd, haar aanwezigheid kenbaar. Op dat moment onthult de ommuurde tuin die we archetypisch bewonen de erin verborgen, maar altijd aanwezige slangen.
[…]
Alles is ingewikkelder dan je je kunt voorstellen.
De onopgemerkte chaos
Peterson vertelt het kinderverhaal There’s no such thing as a dragon. Ook te bekijken als video:
De morele les: chaos ligt op de loer. Vaak zien we de signalen, maar die negeren we waardoor het groeit en groeit. Dit kunnen signalen zijn van je auto die pruttelt bij het opstarten en baat zou hebben bij een vroege check-up, tot signalen dat je relatie niet goed gaat.
Van belang is dus op tijd orde te scheppen. Volgens Peterson geldt dit ook voor relaties en hebben veel stellen het tegenwoordig lastig nu de ‘traditionele taakverdeling’ vernietigd is. Van belang is niet terug te vallen in een andere vorm van tirannie, of slaafheid, maar te overleggen:
dat vergt van de kant van beide spelers de openhartige erkenning dat de draak bestaat. Een lastige realiteit om onder ogen te zien, ook al is de draak nog steeds te klein om eenvoudig de ridder te verslinden die het ertegen durft op te nemen.
In een relatie is volgens Peterson weinig zo klein dat het niet de moeite waard is voor een ruzie, omdat je al die jaren aan elkaar vastzit. Het niet meteen bevechten zorgt dat het gaat groeien (zoals de draak), tot het later explodeert en lijkt alsof alles problematisch is.
Oftewel, draken bestaan. Het zijn de dingen die we onterecht onbenoemd laten. We kunnen de chaos aan door het wel, precies te benoemen. Daar moeten we de juiste woorden voor gebruiken zodat we onze relaties kunnen redden.
Kanttekening
Ik weet niet of het grotendeels aan de haastige vertaling ligt, maar ik had grote moeite dit hoofdstuk door te komen. Man, man, man, wat een middelmatig proza. Voorgelezen werkt het wellicht, maar om te lezen is het niet om aan te gluren.
Ik denk eigenlijk dat de video die in gelinkt heb zowel krachtiger als duidelijk is dan het hele hoofdstuk. Dus als je twijfelt wat je eruit zou moeten of kunnen halen: bekijk zijn hervertelling van het kinderverhaal.
28 reacties
Hallo Floris,
Gaan we de samen vetting van regel 12 nog mee maken.
Het voelt een beetje als het niet af is?
Beste Floris,
Dank voor deze heldere boekbespreking. Het boek van Peterson nodigt uit om vaker in terug te bladeren en daar helpt jouw stuk heel erg bij. Ik kwam via via op jouw site terecht, mooi werk! Ik ben overigens druk bezig om de samengestelde boekenlijst van Jordan Peterson te verslinden.
Ik ben benieuwd naar je ervaringen van je persoonlijke challenge om 30 dagen niet te liegen.
Succes met alles!
Mooie readersguide!
Ik wacht met spanning op zijn nieuwe boek.
Het mooie van Peterson is dat hij jonge mannen weer hun ware zelf laat vinden en zijn, zonder afkeer van mannelijkheid (iets dat je momenteel veel ziet in de maatschappij).
Recentelijk werd hij door een Nederlandse ‘deskundige’ weggezet als die neofascistische professor, waarmee hij primair Peterson zwaar tekort deed, maar ook het begrip fascisme een nieuwe betekenisloze lading gaf. Het is schokkend om te lezen hoezeer Peterson NIET wordt begrepen en verkeerd geïnterpreteerd door woke links.
Waar ik persoonlijk moeite mee heb is zijn christelijke insteek, maar ik ben dan ook een antitheist.
Maar nogmaals; mooie bespreking.
Nadenkertje:
https://www.emancipator.nl/ruben-hordijk-hoe-jordan-peterson-met-zijn-zelfhulpboodschap-giftige-mannelijkheid-stimuleert/
Bedankt! Wat een plezier om te lezen! Een echte hulp om naast het boek te lezen.
regel 5 XD
Prachtige samenvatting en een heerlijke verwoording van de implicaties van Peterson. Ik ben nu zelf aan het boek bezig.
Wat ik zelf graag doe is na ieder stuk te hebben gelezen, wat zelfreflectie toe te passen. Dit bied mij extra duidelijkheid over de regels. Om diezelfde reden heb ik ook een kijkje genomen naar deze samenvatting.
Bedankt hiervoor!
Toffe content en toffe samenvatting. Iedere keer na een hoofdstuk (of als ik een stuk of hoofdstuk van 12 rules for life las) bekeek ik je samenvatting om te kijken of ik het goed heb begrepen en de juiste dingen eruit heb gehaald of dat er nog ergens verborgen schatten liggen.
Thanks hiervoor!!
Groet,
Jop
Dank je, Jop! Fijn dat je er wat aan hebt!
@ idioot: Dankjewel.
Fantastisch werk om dit zo helder samen te vatten. Wacht vol ongeduld op het vervolg. : )
Zaterdag regel 9! Beloofd.
Hallo,
Heb je ook samenvatting van het laatste 4 regels?
Groetjes Feresh
Hoi Feresh,
Ik ben nu bezig met regel 9. De rest gaat nog wel even duren. Je kan je op de nieuwsbrief abonneren en dan krijg je te horen wanneer ze verschenen zijn.
Groeten,
Floris
Ik wil niet zeuren, maar is er al wat voortgang in gekomen?
Nee, verder dan een draft van hoofdstuk 10 ben ik niet gekomen. Momenteel hebben andere zaken prioriteit, waaronder mijn roman, Youtube-kanaal en scriptie (ik volg heel braaf mijn opgestelde hiërarchie van doelen, dank Peterson). Wellicht dat ik in september verder ga.
Sinds het beruchte interview door Cathy Newman op Channel 4 (gotcha !) volg ik Jordan Peterson op twitter en heb al vele van zijn lectures op Youtube gezien.
Zijn boek 12 rules for life gekocht en daarna toch ook nog de Nederlandse versie om het beter te kunnen doorgronden en begrijpen. Zelfs dat vind ik soms lastig.
Daarom heel veel dank en complimenten Floris voor je heldere toelichting en persoonlijke kanttekeningen. Ik vind het zeer waardevol !
Dag Hella, graag gedaan en bedankt voor je reactie!
Volgens mij is Free Speech niet identiek aan vrijheid van meningsuiting. Daaronder kun je allerlei uitingen vatten, ook ondoordachte, schelden enz..
Free Speech bij Jordan is bedoeld als een middel om steeds aan zaken te mogen twijfelen. Het recht dat je hebt om chaos in je leven te mogen en te moeten onderzoeken. Daarbij wordt het zoekkader altijd bepaald door de 12 leefregels en het recht om als individu door het leven te gaan. Het is vanuit deze opvatting dat hij op zeer beargumenteerde wijst op de rechtse en linkse ideologieën die het individu dwingen om in hun denkkaders te denken.
Veelzeggend is dat een SP kamerlid serieus meent dat Jordan voor het sharia huwelijk is. Ik geniet van de bijdragen van Floris. Ik had eerst het Engelse boek.
Bedankt voor je reactie. Peterson begrijpt grotendeels free speech zoals John Stuart Mill dat deed. Hij noemt zichzelf ook een classical liberal, verwijzende naar de traditie van Mill. Het gaat dus inderdaad om het ultieme recht aan overtuigingen te blijven twijfelen, niet om zomaar alles te kunnen roepen. Het moet gaan om het vinden van waarheid. Zie voor Mills opvattingen over dit onderwerp het volgende artikel van mijn hand: https://deidioot.nl/john-stuart-mill-belang-vrijheid-meningsuiting/
Net 2 video’s van Jordan Peterson gedownload als MP3 om te luister/wandelen in het bos. Nog even snel Pierre Capel’s “Het Emotionele DNA” besteld toen ik als aanbeveling de 12 regels kreeg.
Heel blij met je review en de link naar dit blog. Gelijk geabonneerd op je nieuwsbrief.
Vol blije dankbaarheid nu aan de wandel. Stukje later als gepland, maar het is de vertraging meer dan waard. Dank je wel!
Beste Diny,
bedankt voor je leuke berichtje. Ik luister zelf graag zijn college’s tijdens het afwassen. Het is heerlijk hoe we tegenwoordig lichamelijke activiteit kunnen combineren met het luisteren naar denkers.
Veel wandelplezier!
Floris
Hoofdstuk drie was voor mij een zinvolle reflectie op waar mijn leven naar toe gaat. Al mijn vrienden zijn unieke mensen die allen op hun eigen manier absoluut aanbevelenswaardig zijn, maar keer ik de geest van het hoofdstuk binnenstebuiten, dan rijst de vraag of dat voor mij ook geldt en vooral zal blijven gelden. Ik heb er veel aan gehad.
Dat Peterson in termen van uitersten spreekt is mijns inziens noodzakelijk om zijn punt duidelijk te maken, het aanbrengen van nuance is aan de lezer en vergt aanpassing aan zijn praktijk. Jij buit dit in je slotoverpeinzing perfect uit. Ga zo door, vriend.
Bedankt, M. Ik ga zo door.
Zijn sociale constructies volgens Peterson dan niet inherent aan de natuur? Of ziet hij deze dan als fundamenteel andere dingen? Hij lijkt met het voorbeeld met de kreeft het eerste te impliceren..
Sociale ordeningen komen inderdaad grotendeels voort uit de natuur, het zijn dus volgens hem niet louter sociale constructen. Als het alleen sociale constructen zouden zijn, zouden het slechts afspraken zijn. En denk je dat kreeften met elkaar afspreken dat een zich volvreet en de ander crepeert van de honger? Nee. Volgens hem gaan sociale ordes veel dieper dan dat. Ze hebben o.a. hele diepe biologische oorzaken.
Weliswaar een bevestiging van hoe ik de wereld reeds zag, maar wel een erg mooie verdieping en praktische invulling daarvan. Ik heb het boek besteld.
Lekker, vriend.