Wat doet een filosoof?

Een veelgestelde vraag, die vaak wordt gevolgd door: ‘en wat kan je er dan mee worden?’ Die laatste vraag komt vaak voort uit onbegrip over de eerste. Iemand die een schildersopleiding doet vraag je niet wat hij kan worden, schilder zijn spreekt voor zich. Een schilder schildert. Tevens – een filosoof filosofeert.

Maar dat zegt nog niets.

Wat filosoferen is hangt af van de tijd en context. Probeer het eens met één van de onderstaande metaforen. De filosoof is een:

Vroedvrouw – Ja, liever lezer, u wist het misschien nog niet, maar u bent hoogzwanger. Uw buikje zit boordevol onontwikkelde ideeën en het is de taak van de filosoof om u bij het baren van deze gedachten te begeleiden. Dat doen we doordat ik als filosoof u allemaal moeilijke vragen stel, u antwoord geeft, ik u verbeter, u daarmee instemt door vooral veel ‘ja’ te zeggen. Zo onderzoeken wij of uw idee een prachtige baby, een monsterlijk gedrocht of slechts een fantoom, is.

Priester – Hij schreeuwt, predikt, zingt, fluistert, schrijft, onderwijst en leest voor wat goed en wat kwaad is. Gij zult … doen. Wel allemaal braaf luisteren naar die wijze meneer, die je vertelt wat je dient te lezen. Vooral niet tegenspartelen. Hij heeft immers jaren gestudeerd en vele boeken gelezen.

Zaklamp – De filosofe is het licht in de duisternis. Ze schijnt waar het eerder nog donker was. De filosofe maakt zichtbaar datgene dat nog niet eerder gezien kon worden. Met haar laserfocus en diep-schijnende onderzoekmethodes laat ze praktijken, die eerder onderbelicht bleven, onder de aandacht komen. Zoals de vrouw die zich eerder altijd in de schaduw van haar man bevond.

Tuinman – De filosoof heeft de belangrijke taak om te zorgen voor een fundament voor de wetenschap. Goede aarde en diepgravende wortels kweken een stevige boom. Die boom, dat zijn de natuurwetenschappen, haar takken en bladeren de geesteswetenschappen. Zonder een filosofische basis zouden deze ineen storten, nu dankzij deze basis, behalen ze een grootse hoogte en plukken wij er de vruchten van.

Pyromaan – Vuur is de enige constante in een permanente veranderende wereld. Het is aan de filosoof om te zorgen dat dit vuur altijd en overal blijft branden. Vuur impliceert verandering, strijd, oorlog, vernietiging, ondergang; vuur vecht tegen stilstand, fundamenten, vrede, en dogma’s. Zie je iets dat stil lijkt te staan? Steek het vlug in brand. Anders gaan de mensen het aanbidden omdat ze denken (de) waarheid te hebben gevonden.

Steen – Het bos staat in brand, de steen steent. Zie hier de ware filosoof, altijd ongestoord. Hij laat zich niet meeslepen door plotselinge veranderingen. Grootsheid en lafheid, pijn en plezier, doen hem helemaal niets. Hij streeft naar rust en zal zijn overtuiging nooit aan je opdringen. Slechts door hem te bestuderen kan je van hem leren en ook meer steen worden.

Bruggenbouwer – De moderne wetenschap is een versplinterd veld van eilandjes; ontelbare disciplines en sub-disciplines zijn inmiddels onderscheidbaar. Het is aan de filosoof om deze eilandjes te verbinden, door letterlijk bruggen te slaan. Heeft dan niemand ze ooit verteld dat bruggen behalve vrienden ook vooral veel vijanden verwelkomen?

Hamer – Zit je net lekker op een skippybal televisie te kijken, komt er een filosoof langs om met een hamer in de hand. U vraagt, ‘wat doet u?’ De zonderling antwoord: ‘ik kijk of het hol van binnen is.’– ‘Klop, klop, zit daar iets in?’ – ‘Nee?’ – ‘KLOP, KLOP.’ – De filosoof vertrekt en u blijft verbouwereerd op de grond achter.

Klokkenluider – ‘ding, dong’ – ‘ding, dong’ – ‘ding, dong’ De filosoof trekt aan de noodklok en roept naar iedereen die wilt luisteren: ‘de wereld gaat helemaal naar de klote. Luiwamessen. Trek de natuur in’ Je trekt snel het raamt dicht en zapt verder. Ergens in de verte hoor je een sirene.

Horzel – Vervelende mensen die filosofen. Ze blijven je steeds maar lastig vallen met allemaal vragen; uit pure ellende antwoord je maar dat ze gelijk hebben, in de hoop dat ze je met rust laten. Helaas! Geen enkel antwoord lijkt voor hen voldoende, steeds maar weer verschijnen die etterbakken om je weer eens te treiteren. De oplossing? Verbannen! Of nog beter, ter dood veroordelen!

Welk soort filosoof ben jij? Of welk soort filosoof zou je willen zijn? Laat het weten in een reactie.