Onderschat nooit de kracht van woorden. Zonder hen leefden we nog in bomen.
Voor enkelen is schrijven een passie. Als zij zichzelf in de hulst van de nacht afvragen of ze moeten schrijven, niet zonder kunnen leven, dan antwoorden ze bevestigend. Voor anderen is schrijven meer last dan lust. Zij schrijven alleen maar als het hen verplicht wordt. Dat is niet alleen verkeerd, maar simpelweg gevaarlijk, volgens Jordan Peterson.
Jordan Peterson (geboren 1962) is een klinisch psycholoog, cultuurcriticus, docent psychologie aan de universiteit van Toronto en is bij het grote publiek bekend geworden door zijn colleges, die op YouTube gratis toegankelijk zijn. Voor zijn studenten schreef hij een fantastische Gids over hoe, maar vooral ook waarom ze essays moeten schrijven.
Essays schrijven is volgens hem de manier waarop je ideeën over belangrijke onderwerpen op een geïnformeerde, coherente en verfijnde wijze uiteen kan zetten.
‘Maar waarom zou je die moeite willen nemen?’, vraag je je misschien af. Peterson, hier door mij vertaald, geeft antwoord:
Om te beginnen omdat er geen verschil is tussen dat doen en denken. Handelen uit onwetendheid is waarschijnlijk veel pijnlijker en minder productief dan handelen dat gebaseerd is op denken. Dus als je een bekwaam, productief, veilig, origineel en betrokken leven wilt leiden, in plaats van een akelig, beestachtig en kort leven, moet je nauwkeurig nadenken over belangrijke onderwerpen. En er is geen betere manier dat te doen dan door te schrijven, omdat schrijven je denken verheldert, je geheugen vergroot en het mogelijk maakt je gedachten aan te passen.
Je ideeën uitschrijven, zoals de Fransman Bacon dat deed over waarom je moet studeren, heeft een aantal grote voordelen:
Je kunt meer schrijven dan je eenvoudig kunt onthouden, dus je vergroot je capaciteit om verschillende ideeën tegelijkertijd te beschouwen. Bovendien kun je die ideeën, vanaf het moment dat ze zijn opgeschreven, verplaatsen en veranderen, woord voor woord, zin voor zin, en paragraaf voor paragraaf. Ook kun je ondermaatse ideeën afwijzen nadat je ze in meer detail hebt bestudeerd. Zo zullen alleen goede ideeën overblijven. Deze kan je bewaren, en gebruiken. Nu zal je goede, originele ideeën binnen handbereik hebben en ben je in staat ze te delen.
Mensen die beter kunnen denken en communiceren zijn succesvoller – zoals keizer-filosoof Marcus Aurelius die voortdurend op zijn leven reflecteerde – aldus Peterson:
Denk hier eens over na: de persoon die de beste argumenten kan formuleren en deze kan delen wint bijna altijd. Als je een baan wilt, moet je jezelf verkopen. Als je een salarisverhoging wilt, moet je iemand overtuigen dat jij het verdient. Als je iemand probeert te overtuigen van de juistheid van jouw idee, moet je de voordelen ervan succesvol uiteenzetten, vooral als er anderen zijn met concurrerende ideeën.
Als je door het schrijven je denk- en communicatievermogen aanscherpt, ben je beter bewapend. De pen is machtiger dan het zwaard, zoals het spreekwoord luidt. Dit is geen goedkoop cliché. Ideeën veranderen de wereld, vooral als ze opgeschreven zijn. De Romeinen bouwden gebouwen, en de Romeinen en gebouwen zijn beide verdwenen. De Joden hebben een boek geschreven en ze zijn er nog steeds, en zo ook het boek. Het blijkt dus dat woorden soms langer kunnen bestaan dan steen, en meer invloed kunnen hebben dan wereldrijken.
Als je leert schrijven zal je ook in staat zijn het verschil te zien tussen goede, intelligent gepresenteerde ideeën, en slechte ideeën, ingebracht door matige denkers. Dat betekent dat je het kaf van het koren kunt scheiden. Dan zal je op adequate wijze beïnvloed worden door diepgaande en degelijke ideeën, in plaats van dat je het slachtoffer wordt van stompzinnige rages en bevliegingen en ideologieën, die qua gevaar uiteenlopen van triviaal tot levensgevaarlijk.
Degenen die kunnen denken en hun gedachtes delen zijn simpelweg krachtiger dan degenen die dit niet kunnen, en krachtiger op een positieve wijze, in de zin van “in staat een heleboel verschillende dingen vaardig en efficiënt te kunnen doen.” Bovendien, hoe hoger je de bekwaamdheidsladder beklimt, met je goed geformuleerde gedachten, hoe belangrijker denken en dit kunnen delen wordt. Op de top van de meest complexe hiërarchieën (het recht, de medische wereld, de wetenschap, het bedrijfsleven, de theologie en de politiek) is niets noodzakelijker en waardevoller. Als jij kunt denken en dit kunt overbrengen kun je indien nodig ook jezelf, je vrienden en je familie verdedigen – en dit zal nodig zijn tijdens verschillende momenten in je leven.
Tot slot zijn volgens Peterson verbale en schriftelijke vaardigheden belangrijk voor je gezondheid:
Als je leert denken door te schrijven zal je een goed georganiseerde, efficiënte geest ontwikkelen – en een met een stevig fundament. Dit betekent ook dat je zowel mentaal als fysiek gezonder zult zijn, aangezien onwetendheid en onduidelijkheid onnodige stress betekent. Onnodige stress zorgt ervoor dat je lichaam overdreven reageert op wat anders als triviaal zou worden beschouwd. Dit zorgt voor overtollig energieverbruik en sneller ouder worden (met alle negatieve gezondheidsgerelateerde consequenties van dien).
Dus tenzij je een onwetend, ongezond lichtgewicht wilt blijven: leer schrijven (en denken en je gedachten delen). Anders zullen degenen die het wel kunnen over je heen razen en je aan de kant duwen. Je leven zal lastig worden aan de onderkant van de dominantiehiërarchieën die je ongetwijfeld zult bewonen, en je zult snel ouder worden.
Onderschat nooit de kracht van woorden. Zonder hen leefden we nog in bomen. Wanneer jij dus een essay schrijft benut je de volledige macht van cultuur voor je leven. Vergeet dat en je doet iets doms, triviaals en saais. Onthoud het en je verovert het onbekende.
Dus, schrijf. Peterson doet het zelf ook. Zo bracht hij ondanks 12 regels voor het leven uit, een boek waarin hij zijn denkbeelden uiteenzet voor een breed publiek.
Bekijk voor inspiratie de prachtige essays van de uitvinder van dit genre, Montaigne, over het leven als probeersel, over lezen om jezelf te leren kennen en leren te leven door leren te sterven. Een andere grootmeester van het essay is Schopenhauer, die schrijfadvies gaf, schreef waarom je minder moet lezen en schreef over de kunst van het gelijk krijgen.