Niemand leest de krant van gisteren: Ewee de Koning over nieuwsloos leven

Je eigen leven is waarschijnlijk al complex genoeg, waarom ervoor kiezen om iedere dag je hoofd te bombarderen met de narigheid dat de rest van wereld teistert?

Stokstaartjes inspireerden Ewee de Koning, promovendus cognitieve psychologie aan de Erasmus Universiteit, om nooit meer het nieuws te volgen. Hij las daarvoor iedere ochtend de nrc.next en keek driemaal per dag het NOS journaal. Tussendoor gaf zijn nu.nl app het laatste breaking news. Als experiment ging hij cold turkey: geen krant, geen televisie, geen nieuwsapps, zelfs geen sociale media. Nu, ruim twee jaar later, leeft hij nog altijd nieuwsloos. Ik sprak hem over het hoe en waarom van deze beslissing.

Dag Ewee, hoe kwam je op het idee om geen nieuws meer te volgen?
“Ik liep door Blijdorp en mijn Iphone trilde. ‘Bomaanslag in Bagdad, 46 doden,’ las ik. Verderop viel een ijsje uit de handen van een kleuter. Hij barstte in huilen uit en zijn moeder troostte hem. Het huilende jongetje deed mij meer dan 46 doden aan de andere kant van de wereld. Als het er 50 of 42 waren geweest, had ik niet anders opgekeken. Op dat moment wist ik dat er iets mis was.

Recht voor mij stond een stokstaartje op zijn achterpoten. Hij surveilleerde de omgeving. Dat is potverdomme gewoon de eerste journalist, dacht ik – hij krijgt alleen in natura betaald. Ik stelde me voor dat dat stokstaartje een oortje droeg, waarmee hij het laatste breaking news hoort over opgegeten soortgenoten in Angola en de seksuele escapades van het Alfavrouwtje in de dierentuin van New York. Hij zou helemaal knettergek worden. Net als ik aan het worden was.”

En toen?
“Ik ging nadenken over de functie van het nieuws. Nieuws was ooit relevant omdat een kleine verandering in de omgeving mogelijk gevaar betekende: een wild beest, een bosbrand of de grootste terreur van allemaal: andere mensen. We stonden net als het stokstaartje op de uitkijk.

99% van het moderne nieuws heeft echter geen invloed op ons leven. Dat stokstaartje boeit het niets wat er met een kolonie in Afrika gebeurd. Dat ik alles wil weten dat nieuw is, wat veranderd is, is niets anders dan een evolutionair mechanisme dat ooit heel nuttig was. Echter, in onze tijd van instant global messaging zit die dierlijke behoefte ons alleen maar in de weg. We krijgen veel te veel irrelevante informatie binnen, dus ik besloot daarmee te stoppen.”

Je vergelijkt ons met stokstaartjes, maar is jouw strategie niet eerder een struisvogeltactiek?
“Op een bepaalde manier zijn we altijd allemaal struisvogels. Het is trouwens een fabeltje dat struisvogels hun kop in het zand steken. Zij leggen die uit zelfbescherming soms vlak boven de grond. Eigenlijk kies ik voor hetzelfde. Ik beperk de hoeveelheid ellende die ik dagelijks binnenkrijg, we kunnen immers niet het leed van de hele wereld dragen.

Neem die aanslagen in Nice. Diep en diep triest. Maar het feit dat jij en ik die aanslagen afkeuren maakt ons nog niet tot goede mensen. Onze verontwaardiging lost niets op. We blaten elkaar als een kudde schapen na: ‘O wat is het erg’, ‘heb je het al gehoord?’ ‘Ja, ongelofelijk.’ ­­

Diezelfde avond neemt een coupe in Turkije de breaking news koppen over. Het ene verdriet verdrijft het andere, alsof dat nooit heeft bestaan. Zoals een docent van mij ooit zei: ‘niemand leest de krant van gisteren.’ ”

Maar als we dat allemaal jouw volgen, dan kunnen mondiale problemen nooit oplossen. De bereidheid om te handelen kan pas ontstaan nadat je ergens over hoort.
“Tja… Wij janken om mensen die in Frankrijk sterven. Tegelijkertijd overlijden er mensen aan hongersnoden in Noord-Korea, blazen bermbommen kinderen op in Bagdad, vernietigen Amerikaanse dronestrikes tallozen. Dat lezen we allemaal niet. Daar laten we geen tranen over.

Vergis je niet: ieder mens dat door een ander sterft is een te veel. Maar het nieuws volgen zal dat nooit oplossen.

Een ander probleem van nieuws volgen is dat je je laat leiden door de selectiviteit van een ander. Een ander met enorme commerciële en politieke belangen. Zij hengelt iets wat duizend kilometer verderop gebeurt, naar dertig centimeter van je gezicht. Nee, goh, dan ga je je op dat moment over die situatie zorgen maken.”

Voor iemand die geen nieuws volgt, lijk je nog aardig goed op de hoogte.
“Om sommige gebeurtenissen kan je niet heen. Helaas.

Maar je eigen leven is waarschijnlijk al complex genoeg, waarom ervoor kiezen om iedere dag je hoofd te bombarderen met de narigheid dat de rest van wereld teistert? Je hersenen kunnen maar een beperkte hoeveelheid informatie per dag verwerken.

We zijn tegenwoordig ontzettend kieskeurig wat we in ons lichaam stoppen, het moet allemaal gezond en verantwoord zijn. Als we maar de helft zo goed op letten waarmee we onze hersenen voeden, zou dat al een heleboel schelen.

En wat dacht je van reclame? Onder en naast ieder nieuwsbericht staat een commercial. Dat is troep. Hersenvervuiling. Weg ermee.”

Heb je wel eens het idee dat geen nieuws kijken je minder sociaal heeft gemaakt? Ik kan mij goed voorstellen dat het bijvoorbeeld op feestjes of op de universiteit moeilijker is om over dingen te praten met andere mensen.
“Nee, totaal niet. Nu praat ik over zaken die mensen aangaan, in plaats van problemen in Verweggistan geselecteerd door een partij met hele specifieke belangen. Gesprekken worden persoonlijker, je leert elkaar beter kennen. Probeer het eens.”

Wat heeft deze verandering je gebracht? Hoe ben je veranderd?
“Ik ben rustiger, neem meer de tijd voor dingen. Geen nieuws volgen schept ruimte in je hoofd, bijvoorbeeld om langer en dieper na te denken. In plaats van als een ADHD-er de hele door mijn telefoon te scrollen, lees ik meer boeken. In plaats van een Frans vlaggetje op Facebook te zetten, ga ik naar mijn oma toe en help ik haar in het huishouden. Ik werk in een vluchtelingenkamp.

Dat soort dingen deed ik vroeger nooit. Ik was een meeloper, een meeprater. Ik had overal een mening over, maar ik denk niet dat het vaak mijn mening was. Ik volgde. Het motto van mijn universiteit is ‘Make it happen.’ Dat doe ik nu meer dan ooit.”

Ruim voor onze breaking-news-tijd kozen sommige groters denkers er al voor om de krant links te laten liggen: lees waarom Thoreau de krant niet las en Gustave Flaubert eveneens niet.